Overwegingen bij de kritiek van Blommaert op onze Vrije Wereld

George Knight

Jan Blommaert (Hoogleraar taal, cultuur en globalisering in Tilburg en Gent) geeft op Knack.be een balans van onze bewustwording over de wereld waarin we leven. Sinds de onthullingen van Edward Snowden zijn we snel tot inzicht gekomen over de ware aard ervan. Zomer 2013 was in dat opzicht onthullend. Ons zelfbeeld ligt in de revisie. Volgens hem staat ‘de Vrije Wereld‘ die altijd zo pocht op eigen waarden in z’n blootje. Want stelt-ie: ‘De Vrije Wereld blijkt heel erg onvrij en lang niet zo democratisch, open, tolerant, respectvol, rationeel, menselijk.’ Hoe waar zijn Blommaerts woorden, maar toch gaan ze niet ver genoeg. Ik citeer enkele passages:

‘Het regent heel erg onfrisse onthullingen. Eerst was er de verbijstering over het feit dat de Amerikaanse NSA zowat de hele wereld afluistert en surveilleert, rustig daarbij bijgestaan door internetgiganten zoals Google en Facebook. We vernemen dat de Britse geheime…

View original post 362 woorden meer

Populisme in 2017: nieuw? of wat?

Jan Blommaert (en z'n gedachten)

Jan Blommaert 

Ik lees nu dagelijks uitspraken en analyses over “populisme”, en die gaan onveranderlijk (a) over extreemrechts – denk aan Wilders en (b) over iets wat “nieuw” lijkt te zijn.

Ik begon bijna twintig jaar geleden te schrijven over populisme. Vooreerst: het is een oud fenomeen voor wie de politieke geschiedenis wat kent. Er zijn zeer vele politici die op bepaalde momenten zichzelf als verpersoonlijking zagen van “het volk” of zich door “het volk” naar de macht geroepen achtten en ernaar handelden. Ze deden dat telkens met de volledige inzet van de media-industrie in z’n toenmalige vorm. Boulanger deed dat in fin-de-siècle Frankrijk, en Hitler in het Duitsland van de jaren 30. Want dit is het punt: populisme is een vorm van synergie tussen politiek en media. Populisten waren altijd dié politici die zichzelf en hun politiek zo plooiden dat ze de perfecte “format” vormden voor de media.

Er…

View original post 405 woorden meer

Leeg gegraaid

Jan Blommaert (en z'n gedachten)

Recensie van Peter Mertens, Graailand: Het Leven Boven Onze Stand. Berchem, EPO 2016. 403pp.

Jan Blommaert

In dit land moet je Stalin afzweren om iets over belastingfraude te mogen zeggen. En zelfs wanneer die kaap genomen is moet je uitleggen dat belastingen geen vorm van overheidsmisdaad zijn maar een stukje betaling voor kosten die gemeenschappelijk worden gedragen en waarvan de belastingplichtige mee profiteert.

Een schets van de wereld

Je moet dat uitleggen, vreemd genoeg, aan zij die het meest van die gemeenschappelijke pot profiteren: de grote succesrijke ondernemers wier bedrijf draait op mensen die op kosten van ons allen zijn opgeleid tot prima medewerkers die het fortuin van de gefortuneerden mee opbouwen. Het zijn die succesrijken die van oordeel zijn dat belastingen diefstal zijn, en die ze dan ook met bijzondere toewijding en tomeloze energie bestrijden en ontwijken. Omdat zij van uitzonderlijk belang worden geacht door onze beleidsmensen, krijgen die…

View original post 4.773 woorden meer

Waarom de PVDA lief mag zijn voor Boudry

Jan Blommaert (en z'n gedachten)

Het is de grote verdienste van Maarten Boudry (samen met Rik Torfs, Bart De Wever, Gwendolyn Rutten en nog wat anderen) dat hij met een zo zwak beargumenteerde reeks aantijgingen over een “besmet verleden” de PVDA de kans heeft geboden absolute klaarheid te scheppen in haar houding tegenover het archaio-communisme dat ze in een vorige generatie als model aanzag. Die houding – de onbespreekbaarheid van elke kritiek op Stalin, Mao, Kim Il Sung en anderen – is vele jaren als een wolk boven de partij blijven hangen, en ze zaaide voldoende twijfel bij linkse kiezers. Want een staatsordening à la USSR in 1937, neen dat willen we dan ook weer niet.

De mooi opgezette beschadigingscampagne van Boudry en makkers heeft Peter Mertens en de zijnen nu in staat gesteld urbi et orbi  komaf te maken met die erfenis, en er is de laatste weken geen gebrek geweest aan…

View original post 262 woorden meer

Het jaar van de informatiecrisis

Jan Blommaert (en z'n gedachten)

Jan Blommaert 

Het is geen toeval dat de Oxford Dictionaries het woord “post-truth” kozen als woord van het jaar 2016. Het was een jaar van diepe crisissen, en één ervan is een informatiecrisis. Wat we hebben gezien in 2016 is het einde van het geloof in feiten, of beter, van een model waarvan we aannamen dat het feiten verstrekte en ons toeliet de waarheid van de leugen te onderscheiden.

Laat ons het jaar even in vogelvlucht overlopen, want de informatiecrisis was niet het enige wat 2016 memorabel maakte als een bijzonder slecht jaar voor zeer velen. Ik selecteer twee crisissen; ze zijn niet ontstaan in 2016 maar hebben er wel een hoogtepunt in gekend.

De crisis van de wereldorde

De eerste diepe crisis is een crisis van de wereldorde. De post-Koude Oorlog wereld, aangedreven door een neoliberaal model dat werd beheerd en afgedwongen door de VS en z’n bondgenoten, georganiseerd in transnationale…

View original post 2.778 woorden meer

Over woorden die niets meer betekenen: democratie

Jan Blommaert (en z'n gedachten)

Jan Blommaert 

Zowat elke taalkundige zal bevestigen dat taalgebruik alleen maar werkt wanneer mensen die dezelfde woorden gebruiken ook dezelfde betekenissen aan die woorden geven. Doen ze dat niet, dan begrijpen ze elkaar niet meer. Als één iemand het woord “stoel” gebruikt voor een voorwerp dat de meeste anderen als “een flesje Ice Tea” beschrijven, dan heeft die ene persoon een groot probleem.

Dat beginsel klopt uiteraard: we begrijpen elkaar omdat we betekenissen delen en er, in communicatie, ook vanuit gaan dat dat zo is. Daar kan in de concrete realiteit wel wat rek op zitten, en betekenissen worden steeds weer geherformuleerd en verschuiven dikwijls van plaats tegenover andere. Maar het beginsel is wat het is, het definieert communicatie.

Desondanks zijn er woorden die we zeer frequent hanteren, die niét die heldere en gedeelde betekenissen hebben. Een voorbeeld is het woord “democratie”. We gebruiken het héél vaak, en de recente discussies…

View original post 2.562 woorden meer

Anachronism as power

Ctrl+Alt+Dem

Jan Blommaert 

What follows is part of the “Durkheim and the Internet” project – a self-conscious attempt at drawing theories of wider relevance from recent sociolinguistic studies and evidence. The theories are designed to provide a generalizable heuristic for new research, a set of potentially productive “grounded” hypotheses to be deployed in a wide variety of domains of investigation.

One of the theories emerging from this project is a theory of power – not a general one (power per se) but a specific one, about one kind of institutional power. Two points of departure underlie the effort here.

1. In The Utopia of Rules, David Graeber describes the fundamental stupidity of contemporary bureaucratization, observing the spread of what he calls “power without knowledge”: “where coercion and paperwork largely substituted for the need for understanding (…) subjects” (2015: 65). The contemporary power of bureaucrats often involves an assumption of total knowledge (articulated…

View original post 1.577 woorden meer